Sir Isaac Newton,
Philosophiae Naturalis Principia Mathematica
(The Mathematical Principles of Natural Philosophy)
Book Two.
3rd Edition (1726).
Momentum genitæ æquatur momentis laterum singulorum generantium in eorundem laterum indices dignitatum & coefficientia continue ductis.
Genitam voco quantitatem omnem, quæ ex lateribus vel terminis quibuscunque in arithmetica per multiplicationem, divisionem & extractionem radicum; in geometria per inventionem vel contentorum & laterum, vel extremarum & mediarum proportionalium, sine additione & subductione generatur. Ejusmodi quantitates sunt facti, quoti, radices, rectangula, quadrata, cubi, latera quadrata, latera cubica, & similes. Has quantitates, ut indeterminatas & instabiles, & quasi motu fluxuve perpetuo crescentes vel decrescentes, hic considero; & earum incrementa vel decrementa momentanea sum nomine momentorum intelligo: ita ut incrementa pro momentis addititiis seu affirmativis, ac decrementa pro subductitiis seu negativis habeantur. Cave tamen intellexeris particulas finitas. Particulæ finitæ non sunt momenta, sed quantitates ipsæ ex momentis genitæ. Intelligenda sunt principia jamjam nascentia finitarum magnitudinum. Neque enim spectatur in hoc lemmate magnitudo momentorum, sed prima nascentium proportio. Eodem recidit si loco momentorum usurpentur vel velocitates incrementorum ac decrementorum (quas etiam motus, mutationes & fluxiones quantitatum nominare licet) vel finitæ quævis quantitates velocitatibus hisce proportionales. Lateris autem cujusque generantis coefficiens est quantitas, quæ oritur applicando genitam ad hoc latus.
Igitur sensus lemmatis est, ut, si quantitatum quarumcunque perpetuo motu crescentium vel decrescentium A, B, C, &c. momenta, vel his proportionales mutationum velocitates dicantur a, b, c, &c. momentum vel mutatio geniti rectanguli AB fuerit aB + bA, & geniti contenti ABC momentum fuerit aBC + bAC + cAB: & genitarum dignitatum
momenta
respective. Et generaliter, ut dignitatis cujuscunque
momentum fuerit
Item ut genitæ
A²B
momentum fuerit
2aAB + bA²;
& genitæ
momentum
;
& genitæ
sive
momentum
:
& sic in cæteris. Demonstrantur vero lemma in hunc modum.
Cas. 1.
Rectangulum quodvis motu perpetuo auctum AB ubi de lateribus A
& B deerant momentorum dimidia
a
&
b,
fuit
A -
a
in
B -
b,
seu
AB -
aB
-
Ba
+
ab;
& quam primum latera A & B alteris momentorum
dimidiis aucta sunt, evadit
A +
a
in
B +
b,
seu
AB +
aB
+
Ba
+
ab.
De hoc rectangulo subducator rectangulum prius, & manebit excessus
aB + bA. Igitur laterum incrementis totis
a & b generatur rectanguli incrementum
aB + bA.
Q.E.D.
Cas. 2. Ponatur AB semper æquale G, & contenti ABC seu GC momentum (per cas. 1.) erit gC + cG, id est (si pro G & g scribantur AB & aB + bA) aBC + bAC + cAB. Et par est ratio contenti sub lateribus quotcunque. Q.E.D.
Cas. 3.
Ponantur latera A, B, C sibi mutuo semper
æqualia; & ipsius
A²,
id est rectanguli AB, momentum aB + bA
erit 2aA, ipsius autem
A³,
id est contenti ABC, momentum
aBC + bAC + cAB erit
3aA².
Et eodem argumento momentum dignitatis cujuscunque
est
.
Q.E.D.
Cas. 4.
Unde cum
in A sit 1, momentum ipsius
ductum in A, una cum
ducto in a erit momentum ipsius 1, id
est, nihil. Proinde momentum ipsius
seu ipsius
est
.
Et generaliter cum
in
sit 1, momentum ipsius
ductum in
una cum
in
erit nihil. Et propterea momentum ipsius
seu
erit
.
Q.E.D.
Cas. 5.
Et cum
in
sit A, momentum ipsius
ductum in
2
erit a, per cas. 3:
ideoque momentum ipsius
erit
sive
.
Et generaliter si ponatur
æquale B, erit
æquale
,
ideoque
æquale
,
&
æquale
seu
,
ideoque
æquale b, id est,
momento ipsius
.
Q.E.D.
Cas. 6.
Igitur genitæ cujuscunque
momentum est momentum ipsius
ductum in
,
una cum momento ipsius
ducto in
,
id est
;
idque sive dignitatum indices m & n sint integri
numeri vel fracti, sivi affirmativi vel negativi. Et par est ratio
contenti sub pluribus dignitatibus.
Q.E.D.
Corol. 1 Hinc in continue proportionalibus, si terminus unus datur, momenta terminorum reliquorum erunt ut iidem termini multiplicati per numerum intervallorum inter ipsos & terminum datum. Sunto A, B, C, D, E, F continue proportionales; & si detur terminus C, momenta reliquorum terminorum erunt inter se ut -2A, -B, D, 2E, 3F.
Corol. 2 Et si in quatuor proportionalibus duæ mediæ dentur, momenta extremarum erunt ut eædem extremæ. Idem intelligendum est de lateribus rectanguli cujuscunque dati.
Corol. 3. Et si summa vel differentia duorum quadratorum detur, momenta laterum erunt reciproce ut latera.
In epsitola quadam ad D. J. Collinium nostratem 10 Decem. 1672 data, cum descripsissem methodum tangentium quam suspicabar eandem esse cum methodo Slusii tum nondum communicata; subjunxi: Hoc est unum particulare vel corollarium potius methodi generalis, quæ extendit se citra molestum ullum calculum, non modo ad ducendum tangentes ad quasvis curvas sive geometricas sive mechanicas vel qomodocunque rectas lineas aliasve curvas respicientes, verum etiam ad resolvendum alia abstrusiora problematum genera de curvitatibus, areis, longitudinibus, centris gravitatis curvarum &c. neque (quemadmodum Huddenii methodus de maximis & minimis) ad solas restringitur æquationes illas quæ quantitatibus surdis sunt immunes. Hanc methodum intertexui alteri isti qua æquationum exegesin instituo reducendo eas ad series infinitas. Hactenus epistola. Et hæc ultima verba spectant ad tractatum quem anno 1671 de his rebus scripseram. Methodi vero hujus generalis fundamentum continetur in lemmate præcedente.
Links:
D.R. Wilkins